Je zou verwachten dat men zich in deze tijd bezig houdt met belangrijkere zaken maar 2 Belgen zijn er na jaaaaren ingeslaagd om te achterhalen waar het woord fiets vandaan komt.
Onderstaand een citaat
De moderne fiets met pedalen, een uitvinding van de Fransman Michaux, werd voor het eerst voorgesteld op de Wereldtentoonstelling van 1867 in Parijs, onder de naam vélocipède (letterlijk ‘snelle voet’), wat in het Frans aanleiding gaf tot de kopvorm vélo. Ook in het Nederlands en het Duits was vélocipède de enige gebruikelijke term in de jaren 1870. Maar van bij het begin werd in beide talen dit moeilijke woord verbasterd. Daarbij lag dit soort vervorming tot lokale vormen als velossepeerd (waarbij peerd in heel wat streken van ons taalgebied voor paard staat) of het (Noord-)Duitse Flitzeperd voor de hand. Ook het eerste element was het voorwerp van zo’n aanpassing: in het Nederlands zien we schertsende vervormingen als Venlose of Veluwse peerdjes; Gezelle kende het wielpeerd.
In het Duits nu wordt, in tegenstelling tot het Nederlands, het prefix vice- (daar geschreven als vize en uitgesproken als fietse) wel eens schertsend gebruikt precies om die notie van vervanging, van ersatz uit te drukken. Zo kennen we daar in de negentiende eeuw grappige omschrijvingen als Vize-Schimmel voor kruiperige onderdanen die de echte paarden van de hertog uitspannen om zelf hun plaats in te nemen. Zo zal ook de fiets in sommige gebieden in het noordwesten van Duitsland, met een vervorming van Veloziped, Vize-P(f)e(r)d genoemd zijn. Deze term kon dan net als Viez ‘cider’ of vélo, afgekort worden tot Viez, wat een Duitser als fiets uitspreekt. Deze afkorting van een schertsende volksetymologische vervorming werd echter onherkenbaar van zodra ze de grens met Nederland overstak: wat voor Duitse oren nog een transparante verwijzing naar een vicepaard was, werd voor Nederlandse oren een volstrekt ondoorgrondelijke fiets.
Bron: Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde.
(hierbij een linkje http://www.ugent.be/nl/actueel/nieuw...ogie-fiets.htm )
Dus met dank aan deze 2 Belgen (Gunnar de Boel en Luc de Grauwe) weten we nu eindelijk waarom onze fiets nu een eigenlijk fiets wordt genoemd.
Of we er nu zo blij mee zijn dat de naam voor onze stalen ros nu juist uit Duitsland komt dat laat ik maar even in het midden.
suc6
Gerrit
Onderstaand een citaat
De moderne fiets met pedalen, een uitvinding van de Fransman Michaux, werd voor het eerst voorgesteld op de Wereldtentoonstelling van 1867 in Parijs, onder de naam vélocipède (letterlijk ‘snelle voet’), wat in het Frans aanleiding gaf tot de kopvorm vélo. Ook in het Nederlands en het Duits was vélocipède de enige gebruikelijke term in de jaren 1870. Maar van bij het begin werd in beide talen dit moeilijke woord verbasterd. Daarbij lag dit soort vervorming tot lokale vormen als velossepeerd (waarbij peerd in heel wat streken van ons taalgebied voor paard staat) of het (Noord-)Duitse Flitzeperd voor de hand. Ook het eerste element was het voorwerp van zo’n aanpassing: in het Nederlands zien we schertsende vervormingen als Venlose of Veluwse peerdjes; Gezelle kende het wielpeerd.
In het Duits nu wordt, in tegenstelling tot het Nederlands, het prefix vice- (daar geschreven als vize en uitgesproken als fietse) wel eens schertsend gebruikt precies om die notie van vervanging, van ersatz uit te drukken. Zo kennen we daar in de negentiende eeuw grappige omschrijvingen als Vize-Schimmel voor kruiperige onderdanen die de echte paarden van de hertog uitspannen om zelf hun plaats in te nemen. Zo zal ook de fiets in sommige gebieden in het noordwesten van Duitsland, met een vervorming van Veloziped, Vize-P(f)e(r)d genoemd zijn. Deze term kon dan net als Viez ‘cider’ of vélo, afgekort worden tot Viez, wat een Duitser als fiets uitspreekt. Deze afkorting van een schertsende volksetymologische vervorming werd echter onherkenbaar van zodra ze de grens met Nederland overstak: wat voor Duitse oren nog een transparante verwijzing naar een vicepaard was, werd voor Nederlandse oren een volstrekt ondoorgrondelijke fiets.
Bron: Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde.
(hierbij een linkje http://www.ugent.be/nl/actueel/nieuw...ogie-fiets.htm )
Dus met dank aan deze 2 Belgen (Gunnar de Boel en Luc de Grauwe) weten we nu eindelijk waarom onze fiets nu een eigenlijk fiets wordt genoemd.
Of we er nu zo blij mee zijn dat de naam voor onze stalen ros nu juist uit Duitsland komt dat laat ik maar even in het midden.
suc6
Gerrit
Reageer