Nederland heeft veel oppervlaktewater om in te zwemmen zoals de zee, diverse meren en plassen. Geschikte zwemlocaties vindt u bij bijvoorbeeld de provinciale sites. Daarbij wordt vaak ook de actuele informatie over de zwemwaterkwaliteit gegeven. Het water is namelijk niet altijd en overal even schoon.
Hier krijgt u nog adviezen voor uw veiligheid, gezondheid en algemene informatie over mogelijke risico’s van zwemmen in oppervlaktewater.

ZWEMMEN
Zwemmen in oppervlaktewater is altijd op eigen risico; er is geen toezicht en de waterkwaliteit wordt niet van dag tot dag gecontroleerd.

Ga niet zwemmen:
* bij jachthavens of ligplaatsen van boten,
* in vaargeulen of bij aanlegplaatsen van ponten en veerboten,
* bij een gemaal of sluis,
* bij afvoerleidingen van rioleringen en rioolwaterzuiverings-
installatie,
* op plaatsen met veel watervogels,
* op plaatsen waar kadavers drijven (i.v.m. botulisme),
* op plaatsen waar ratten voorkomen,
* op plaatsen waar vuil op het water drijft,
* in water waarin veel algen voorkomen,
* in grote rivieren.

Let op:
– Laat kleine kinderen nooit alleen in het water,
– let op scherpe voorwerpen, kuilen en obstakels onder water,
– duik nooit in onbekend, ondiep of troebel water,
– verlaat bij onweer het water.

Kwaliteitscontrole
Elke twee weken worden veel wateren/zwemlocaties gecontroleerd op bacteriën, helderheid en aanwezigheid van blauwwieren. Daarbij wordt met name gekeken naar de colibacterie die een graadmeter is voor de aanwezigheid van ziekteverwekkende bacteriën.
Oppervlaktewater is niet te vergelijken met een zwembad. In een zwembad wordt de waterkwaliteit namelijk voortdurend in de gaten gehouden en zonodig geregeld.
Dat kan niet met de kwaliteit van het oppervlaktewater.
De kwaliteit van het zwemwater kan gedurende de zomermaanden snel veranderen. Daarom is het verstandig om voor actuele informatie de zwemwatertelefoon te bellen of Internet te raadplegen.
Is de kwaliteit van het water op een bepaalde plaats te slecht om in te zwemmen of is het daar onveilig dan geeft de provincie dit bij die zwemlocatie met borden aan. Zonodig kan de provincie zelfs een zwemverbod instellen.

Bel bij twijfel over de waterkwaliteit de zwemwatertelefoon.

Veiligheid
Zwemmen in oppervlaktewater, ook als het voldoet aan de kwaliteitsnormen, is nooit zonder risico. Vaak is de helderheid van het water beperkt. Duiken in ondiep of troebel water is gevaarlijk, omdat u scherpe voorwerpen en obstakels niet kunt zien. Ga niet zwemmen in water met veel scheepvaart. In de grote rivieren en kanalen loopt u veel risico. Daar is het water een stuk kouder en u bent vanaf een schip slecht te zien.
Alleen bij enkele drukbezochte plassen en langs de Noordzeekust wordt in het hoogseizoen toezicht gehouden op de zwemmers. Denk altijd aan uw eigen veiligheid en die van uw kinderen.

Wees voorzichtig met zwemmen in zandwinplassen; het is er diep en er zijn koude stromingen.

Wees voorzichtig met zwemmen in de Noordzee (gevaarlijke stromingen); zwem niet bij strekdammen en golfbrekers.

GEZONDHEIDSKLACHTEN
Sommige mensen krijgen na het zwemmen in oppervlaktewater last van allergieën, huiduitslag, jeuk of hoofdpijn. Dit kan veroorzaakt worden door bijvoorbeeld algen, sommige planten en rupsen die op de strandjes of in het water voorkomen. Mocht u gezondheidsklachten krijgen van het zwemmen in oppervlaktewater aarzel dan niet om naar uw huisarts te gaan. U kunt deze klachten ook melden bij de GGD of bij de zwemwatertelefoon van de provincie. Dat kan leiden tot extra onderzoek of het nemen van maatregelen om te voorkomen dat nog meer mensen ziek worden.

Meld als u zieke of dode dieren aantreft dit zo spoedig mogelijk bij de gemeente.
Raak deze dieren niet aan! Bovendien moet u op die plaatsen niet in het water gaan.

Botulisme
Botulisme is een besmettelijke vorm van voedselvergiftiging waaraan vooral watervogels en vissen sterven.
De bacterie die botulisme veroorzaakt kan zich alleen onder bepaalde omstandigheden snel vermenigvuldigen. Gunstige omstandigheden voor botulisme zijn een eiwitrijk milieu (dode vogels of vissen, vooral wanneer deze in het water liggen) en water dat 20 graden Celsius of nog warmer is (met name ondiep, stilstaand water wordt in de zomer snel warm).

Botulisme bij dieren kunt u herkennen aan verlammingsverschijnselen aan kop, nek, vleugels of poten. Er bestaat nogal wat verwarring over het gevaar van botulisme. We kennen zeven soorten botulisme die gelukkig niet allemaal gevaarlijk zijn voor mensen. De meest voorkomende soort in Nederland is gevaarlijker voor dieren dan voor de mens, maar voorzichtigheid blijft geboden. Als een besmet dier blijft liggen, kunnen namelijk ook soorten botulisme ontstaan die gevaarlijker zijn voor mensen. Met botulisme besmette dieren moeten daarom zo snel mogelijk worden weggehaald. Dit is een taak van de gemeente. Raak besmette dieren niet aan.

Blauwwieren/blauwalgen
Blauwwieren zijn eigenlijk bacteriën die er uitzien als wier. Als ze gaaf zijn, hebben de meeste blauwwieren een blauwgroene kleur; enkele zijn roodbruin. Drijvend aan het wateroppervlak vormen ze een laag die op olie lijkt. Als deze laag dikker wordt en het wier dichter op elkaar drijft, sterven de blauwwieren af en vormen een stinkende brij. Bij het afsterven produceren sommige blauwwieren giftige stoffen die schadelijk kunnen zijn voor mens en dier.
Vergiftigingen door blauwwieren komen alleen via de mond tot stand. Het gif dringt niet door in de huid. Ernstige vergiftigingen doen zich bij volwassenen zelden voor, omdat zij niet veel water binnenkrijgen bij het zwemmen. Kleine kinderen zijn kwetsbaarder, omdat zij eerder water binnenkrijgen en sneller ziek worden door vergiftiging.
Binnen twaalf uur na het zwemmen in water met blauwwieren kunnen mensen last krijgen van de volgende verschijnselen: hoofdpijn, huiduitslag, maagkramp, misselijkheid, braken, diarree, koorts, een pijnlijke of rode keel, oorpijn, oogirritaties, loopneus of gezwollen lippen.
Deze verschijnselen houden ongeveer vijf dagen aan en verdwijnen vanzelf.
Ook andere bacteriën en virussen kunnen de genoemde klachten veroorzaken. Raadpleeg daarom altijd een arts.
(Zie ook: Algen in het water)

(Bron: Provincie Zuid-Holland)