De productie van organische stof en zuurstof door planten vindt alleen plaats in de aanwezigheid van zonlicht. De diepte waartoe het zonlicht in een water kan doordringen is dus van groot belang.
De zichtdiepte is een maat voor de troebelheid van het water. Men bepaalt de zichtdiepte door een witte of zwart-witte schijf met een doorsnede van 10 tot 20 cm, de zogenaamde Secchischijf, in het water te laten zakken tot de diepte waarop deze schijf nog net zichtbaar is. Aan de hand van de zichtdiepte kan men ruwweg bepalen tot welke diepte het zonlicht in het water doordringt; ongeveer 2 x zo diep als de gemeten zichtdiepte.
In water met een zichtdiepte van 40 cm kan het zonlicht dus tot ca. 80 cm diep door dringen.
Enkele factoren die bepalend zijn voor de zichtdiepte zijn o.a.:
a. Hoeveelheid (dode) zwevende stoffen
Dit kunnen slibdeeltjes zijn, maar ook organisch materiaal. Naarmate er meer zwevende stoffen in het water aanwezig zijn, zal het zonlicht door de vertroebeling, hierin minder ver kunnen doordringen. De hoeveelheid zwevende stoffen kan sterk variëren met de windsterkte.
b. IJs- en sneeuwbedekking
Een ijslaag aan het wateroppervlak kan leiden tot een verminderde instraling van zonlicht. Dit is met name het geval wanneer het ijs is afgedekt door een ondoorzichtige sneeuwlaag.
c. Troebeling door algen
In sommige wateren komt, vooral bij hoge zomertemperaturen, een massale bloei van algen voor. Dit verschijnsel wordt ook wel waterbloei genoemd. Ten gevolge van waterbloei wordt het water veelal sterk vertroebeld (“groene soep”). Hierdoor kan het zonlicht slechts tot een geringe diepte instralen.
Als het zonlicht in een water gedurende lange tijd slechts tot geringe diepte kan doordringen heeft dit onder meer tot gevolg dat de zogenaamde ondergedoken waterplanten voortdurend te weinig licht ontvangen. Zij worden daardoor ernstig in hun groei geremd en zullen op den duur afsterven.
Aangezien ook ondergedoken waterplanten zuurstof produceren, verminderd met het afsterven van deze planten de zuurstofproductie. En dat terwijl er door de afbraak van het afgestorven plantaardig materiaal juist meer zuurstof wordt verbruikt. Door een sterke daling van het zuurstofgehalte kunnen uiteindelijk giftige stoffen ontstaan.
Maar ook al sterven de waterplanten niet af, dan nog zal de zuurstofproductie door een tekort aan zonlicht vrijwel tot nul kunnen teruglopen: Planten hebben nu eenmaal licht nodig om zuurstof te kunnen produceren. Ondanks een verminderde zuurstofproductie gaat het verbruik van zuurstof door vissen en andere waterbewoners en door de afbraak van organisch materiaal gewoon door. Zo ontstaat er zuurstofgebrek, waardoor aanzienlijke vissterfte kan optreden.
d. De aanwezigheid van drijvende waterplanten
Door deze beschaduwing van de waterkolom kunnen oeverplanten (riet), drijfbladplanten en drijvende planten de groei van ondergedoken planten beperken of zelfs volledig belemmeren.
Deze beschaduwing van drijfbladplanten, heeft grote invloed op de fotosynthese van ondergedoken planten. Ook de in het water voorkomende algen kunnen door beschaduwing minder zuurstof produceren.
(Bron: OVB)
