Geen befaamde (stuw)meren in Frankrijk of Roemenië, evenmin revolutionaire onderlijnsystemen en je zult er misschien wel geen plaatjes van mooie vissen in aantreffen. Wat dan wel? Dit is het verhaal van een Amsterdammer. Een man die al 27 jaar tophengels ontwerpt en bouwt.

Door gastauteur Max Wigt

Ik ben daarom verheugd dat hij is ingegaan op mijn verzoek zijn medewerking te verlenen aan dit artikel dat voornamelijk zal gaan over het ontwerpen en bouwen van hengels, voor de karpervisserij in het bijzonder.

Steeds meer van de moderne karpervissers (her)ontdekken de spanning en de sensatie van het klassieke penvissen, al dan niet in combinatie met allerlei trucjes ontleent uit de afstandvisserij. Onze aandacht zal dan ook uitgaan naar de hengels die speciaal voor het vissen onder de kant met een dobber of drijvend (korst, kattenbrokjes etc.) wo(e)rden ontworpen en gebouwd.

De ontvangst in zijn winkel in Amsterdam West is, zoals verwacht, hartelijk; vanmiddag ga ik aan den lijve ondervinden waar perfectie eindigt en Cor Spinhoven begint.

Wie is Cor Spinhoven?
Cor is een man met duidelijke principes. Doorspekt met die typische Amsterdamse humor zegt hij echter precies waar het, naar zijn inzicht, op staat. En dat je hier met een (eigenzinnige) vakman te maken hebt wordt al snel duidelijk. Hij is een wandelende encyclopedie op het gebied van hengelbouw met een geweldige kennis van zaken.

Wie al 27 jaar in het vak zit heeft inmiddels al een aardige CV opgebouwd. Onderstaand zijn loopbaan in het kort.

Na een aantal jaren op de grote vaart de wereldbol onveilig te hebben gemaakt komt Cor in 1975 terecht op de reparatieafdeling van Albatros Hengelsport. Vanaf 1980 staat hij op eigen benen en bouwt in zijn beginjaren ook hengels voor toonaangevende hengelsportwinkeliers als Henk Peeters en Erik Bansberg (opvolger van de legendarische Cor van Beurden).
Al snel ontwikkelt zich de perfectie die Cor voor ogen staat. Door zijn drang naar innovatie is hij degene die als eerste boron blanks gebruikt voor het bouwen van zijn hengels. Vissen doet hij tegenwoordig nauwelijks meer. In zijn streven naar (verdere) perfectie is hij nauw betrokken bij de ontwikkeling van allerlei materialen. Een bezigheid, die naast een goed gevulde orderportefeuille, veel tijd vraagt.

Fabriekshengels?
Aangezien de kwaliteit van de door de industrie geleverde karperhengels de laatste jaren doorlopend (sterk) verbetert, vraag ik hem of hij die ontwikkelingen een beetje in de gaten houdt. Niet echt, antwoordt hij, want het is juist de industrie die op ons hengelbouwers let. Veel ontwikkelingen worden juist door mij en mijn collega’s in gang gezet. Als ik op het rvs ringetje patent had aangevraagd was ik schatje hemeltje rijk geweest, zegt hij met een lachend gezicht.

Welke ontwikkelingen?
Cor heeft door zijn intensieve en permanente ontdekkingsreis in de wereld van de hengelbouw reeds een aantal baanbrekende vindingen achter zijn naam staan.
Van zijn hand zijn bijvoorbeeld de eerder genoemde blanks van boron, de introductie van de oversteeksluiting, het gebruik van metalen onderdelen in de hengelbouw ( o.a. het ringetje) en meer recenter, het gebruik van Dura-Cork als alternatief voor het veel duurdere Portugese natuurkurk. Dit is samengeperste kurk en daardoor harder en duurzamer dan gewone kurk. Bovendien is het gemakkelijk te bewerken.

De meeste nieuwtjes op het gebied van de hengelbouw voor wat de blanks betreft vinden toch wel hun oorsprong inde Verenigde Staten. Door de voortschrijdende ontwikkelingen in de ruimtevaart wordt er steeds weer geëxperimenteerd met nieuwe carbonvezels die dan wel sterkere of juist meer soepele eigenschappen hebben. Ook is er sprake van de ontwikkeling van een ovaalvormige blank.

Voorts krijg ik een blank van glas in mijn handen geduwd die tot mijn verbazing nauwelijks dikker is dan zijn op dit moment gangbare evenbeeld vervaardigd van carbon. Alleen het gewicht is aanzienlijk hoger en aan de actie moet ook nog het één en ander worden bijgeschaafd. Dan zijn er ook nog een aantal mooie RVS reelhouders met afgeplatte zijkanten en verschillende modellen titanium conen. Uiteraard is dit alles naar eigen ontwerp.

Ik sta op en loop naar het rek aan de andere zijde van de winkel en pak er een hengel uit die opvalt door zijn exclusieve uitstraling. Dat is nu een stok van titaniumgrafiet roept hij enthousiast. Weer lichter en sterker dan de traditionele grafietsoorten. Exclusiviteit te over dus en het geeft alleen maar aan dat zijn zoektocht nog steeds niet ten einde is.
Zijn betrokkenheid bij de ontwikkeling van zijn blanks blijkt even later als ik een lesje krijg over de fabricagemethoden. Ten eerste krijg ik te horen dat er meerdere soorten hengels van dezelfde mal komen. Door de mat op een bepaalde manier te versnijden ontstaan de gewenste eigenschappen van een blank.

Een blank heeft twee harde en twee zachte kanten. Dit is het gevolg van het snijden en het inspannen van de mat op de mal waardoor de bovenkant (beginpunt) en de onderkant (eindpunt) van de mat cq. blank niet altijd 180 graden (= recht) tegenover elkaar komen te staan.
Door het bakproces trekt de blank nog enigszins krom waardoor er tevens een holle en bolle kant ontstaat die niet altijd overeenkomt met de harde of zachte kant van de blank. Tenslotte heb je bij de meeste blanks dan nog rekening te houden met kleine afwijkingen op de (oversteek)sluiting.

Dit zijn allemaal zaken waarmee tijdens de daadwerkelijke (af)bouw van de hengel rekening moet worden gehouden.

Waarom een handgebouwde hengel?
Ja, waarom willen mensen nu juist een handgebouwde hengel? Het antwoord hierop is exclusiviteit. Het zich willen onderscheiden van de massa. Het verkrijgen van een topkwaliteit hengel waarbij je het gevoel hebt dat er echt een stukje van jezelf inzit doordat je in hoge mate betrokken bent bij de keuze van de blank, de materialen en de wijze waarop deze wordt afgebouwd. En zolang het technisch mogelijk is, zal Cor meegaan in de wensen van zijn klanten.

Penhengel bouwen?
Voor het echter zover is zal in een goed gesprek moeten blijken wat de wensen van de klant zijn. Aangezien ik mezelf in die hoedanigheid heb opgeworpen zal de hengel volgens mijn specifieke wensen gebouwd worden. Uitgangspunt is een stok voor vrij algemeen gebruik. Ik moet ermee kunnen vissen (oppervlakte en pennetje) in cultuurwater, in polders (lootjes) en in niet te diepe vaarten en kanalen. Bovendien mag de hengel niet bang zijn voor een paar waterplanten.

De blank
De blanks die hij voor eigen gebruik heeft geselecteerd zijn afkomstig van 2 fabrikanten, namelijk Composite Developments uit Nieuw Zeeland en Talon uit de Verenigde Staten.

Aan welke eisen moet een speciaal voor de kantvisserij ontworpen blank nu voldoen?
Een opsomming:
– de actie in het topdeel moet, met het oog op het zetten van de haak,
snel zijn.
– wanneer de krachten op de hengel tijdens de dril snel toenemen,
dient deze progressief te buigen; vooral bij de eerste run moet de
hengel in staat zijn de krachtexplosie adequaat op te vangen. Met
name het achterdeel, dient hiervoor over voldoende krachtreserve te
beschikken.

Na ampel beraad heb ik gekozen voor IM 700 C.S.L. 12 H. Een hele mond vol maar het komt erop neer dat het een blank is van IM 700 grafiet, 12 voet (3,65 meter) lang in een heavy uitvoering. Daardoor is ie geschikt voor lijnen met een trekkracht tussen de 10 en 13 lbs. De blank is verder voorzien van een oversteeksluiting. Dit is de kortst mogelijke verbinding tussen twee hengeldelen, en geeft hierdoor de best mogelijke buiging.De fabrikant van al dit moois is Composite Developments.

Alvorens er gebouwd gaat worden wordt de blank uitvoerig bekeken en aan een test onderworpen. Stukje voor stukje wordt hij met het handje gebogen en dat gaat er best heftig aan toe. Op deze manier komen eventuele zwakke plekken direct aan het licht.

Het handvat
Is aan de korte kant te noemen maar is voor mijn manier van vissen ideaal, aangezien ik nogal eens de neiging heb vanaf eigenlijk onmogelijke plaatsen (tussen het riet en in de struiken) de vis te belagen. Tijdens de dril hoef ik me dan ook geen zorgen te maken dat ik met de hengel ergens blijf hangen, of zodanig beperkt ben in mijn bewegingen dat de kans op verspelen groter wordt. De lengte van de greep, gemeten vanaf de achterzijde van de reelhouder tot en met de cone is “slechts” 38 centimeter, wat in de praktijk neerkomt dat die net iets langer is dan mijn onderarm. Voldoende dus om de dril optimaal te kunnen sturen. Langer is ook beslist niet noodzakelijk omdat er geen grote afstanden met de hengel worden gegooid. De hefboomwerking die van een lang(er) handvat uitgaat is dus overbodig.

Verder is het handvat voorzien van een topkwaliteit reelhouder, gemaakt van carbon. Deze wordt “downlocked” gemonteerd. Voordeel hiervan is dat het plaatsen van de molen een stukje gemakkelijker gaat. Daarboven zijn vervolgens zijn nog twee kurkjes gemonteerd en het geheel wordt aan de bovenzijde afgedekt door een rvs ring annex afdekplaatje. Aan de onderkant van de greep wordt een titanium cone met stootdop geplaatst.

De geleideogen……… hardchroom (HC) of SIC?
Ik had eerst het plan opgevat de hengel te laten bouwen met HC-ogen omdat deze bij een actieve visserij minder kwetsbaar zijn dan de SIC uitvoering. Vanwege het feit dat de HC-ogen aanmerkelijk zwaarder zijn en hierdoor de snelheid van deze blank nadelig beïnvloeden, heb ik toch gekozen voor een setje lichtgewicht SIC-ogen.

Nu is het opletten geblazen! Het beste lijkt het om de ogen op de zachte kant van de blank te monteren, dus de kant waarop de hengel het snelste buigt. Het is echter niet zo dat de hengel onder zware omstandigheden zou breken als de ogen op de harde kant zouden zijn gemonteerd. Alleen de weerstand is groter en de blank zal gaan “zoeken” naar de kant die het gemakkelijkst buigt (torderen). Het kan dus zijn dat de hengel niet altijd even recht is, wanneer alle ogen op het zachte deel van de hengel worden geplaatst.
Dit kan in principe worden voorkomen door het topdeel zo recht mogelijk (bolle kant) te bouwen. Aangezien tijdens de dril en het werpen de meeste kracht vanuit het achterdeel komt is het belangrijk dat de componenten (reelhouder en ogen) dan juist op één van de zachte delen gemonteerd worden.
Het eindresultaat zal dan een hengel zijn die nauwelijks afwijkingen vertoont.

Op deze hengel worden in totaal 12 ogen geplaatst. Drie op het achterdeel en acht plus topoog op het topgedeelte, dit om de lijngeleiding (en daardoor de verdeling van de kracht) langs de blank zo optimaal mogelijk te laten verlopen.
Het is trouwens een vast gegeven dat er bij het bouwen van een zachte penhengel meer geleideogen nodig zijn dan een harde afstandhengel.

(Af)lakken
Alle onderdelen zijn inmiddels samengevoegd tot de door mij gewenste hengel en er rest alleen nog het lakken van de wikkelingen. Omdat de blanks vanuit de fabriek al zijn voorzien van een laklaag (gespoten dan wel gedompeld) is het niet nodig deze opnieuw te behandelen. Alleen de wikkelingen worden voorzien van een dun laagje hoogwaardige tweecomponenten lak. Houd er rekening mee dat deze lak pas na 5 dagen volledig is uitgehard.

Garantie
Ook na de aankoop van deze hengel zal de service en garantie van hetzelfde hoge niveau zijn. Hengeldelen die door vistechnische redenen (zoals tijdens de dril of het werpen) schade oplopen zullen, zolang als mogelijk, kosteloos worden vervangen. Een ongeluk zit in een klein hoekje. Maar al te vaak kunnen hengeldelen vakkundig worden gerepareerd, en hoeven dus niet zonder meer te worden vervangen. Het beste resultaat krijg je wanneer de breuk in zijn oorspronkelijke staat ter reparatie wordt aangeboden Lukt dit echter niet dan kan een nieuw hengeldeel worden besteld en opnieuw worden opgebouwd.

Tevreden stap ik met de hengel de deur uit en in de auto. Op weg naar huis zit ik wat te mijmeren en er sluipen torenhoge verwachtingen binnen voor de weken die komen gaan. Straks als ik thuiskom nog snel even wat handjes particles voeren op een paar leuke stekken bij mij in de buurt.
De uitrusting is nu immers optimaal en ik ben er helemaal klaar voor. Nu de karpers nog!!